ජගත්චන්ද්‍ර විසිනි

ඉකුත් බ්‍රහස්පතින්දා අපරභාගයේ ඇමරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් හොර රහසේ ම ඇෆ්ගනිස්ථානයට ගියේ ය. ඔහුගේ ආරක්ෂාව සඳහා එවැනි ගමනක් යන බව ඇෆ්ගනිස්ථානයේ අගනුවර වන කාබුල් නගරය ආසන්නයේ පිහිටි බග්රන් නමැති ගුවන් කඳවුරට ගුවන් යානය පහත් කිරීමට සුළු වේලාවක් වන තෙක් එම ගුවන් යානයේ ගමන් කළ මාධ්‍යවේදීන් පවා දැන නොසිටියේ ය. එම ගමනට නිල වශයෙන් සහභාගි වූයේ ධවල මන්දිර කාර්ය මණ්ඩල ප්‍රධානී මික් මල්වානි, ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ උපදේශක රොබට් ඕබ්‍රයන්, ජනාධිපතිගේ නියෝජ්‍ය මාධ්‍ය ලේකම් ජුඩ් ඩීරේ, ධවල මන්දිරයේ මාධ්‍යවේදීනි ස්ටේ‍ෆානි ග්‍රිස්හෑම් සහ වයෝමින් ප්‍රාන්තයේ රිපබ්ලිකන් සෙනට් මන්ත්‍රී ජෝන් බර්රස්සෝ පමණි.

එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රධාන නිවාඩු දිනයක් සහ වැදගත් උත්සවයක් වන ස්තුති කිරීමේ දිනය වැටි තිබුණේ එදිනට ය. ට්‍රම්ප් ෆ්ලොරීඩා ප්‍රාන්තයේ පිහිටි ඔහුගේ විශාල වත්තේ වූ නිවහනේ ස්තුති කිරීමේ දිනය සමරතැයි බොහෝ දෙනා සිතූහ. නමුත් එදින අපරභාගයේ ඔහු ඇෆ්ගනිස්ථානය වෙත ගුවනින් ගමන් කළේ අනපේක්ෂිත ලෙස ය. බග්රන් ගුවන් කඳවුරේ දී ඔහු ඇමරිකන් යුද භටයන් සමූහයක් මුණ ගැසුණේ ය. ඔවුන් අතරින් තෝරාගත් පිරිසක් සමඟ හේ ස්තුති කිරීමේ දිනය සැමරුවේ ඒ දිනයේ දී සාමාන්‍යයෙන් අනුභව කරනු ලබන කළුකුන් මස් සමඟ රාත්‍රී භෝජනය ගැනීමෙනි. හමුදා සෙබළුන්ට ස්තුති  කිරීමේ දිනය සිය නිවෙස්වලින් සැතපුම් දහස් ගණනක් දුරින් පිහිටි ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ගත කිරීමට සිදුවීම ගැන හෙතෙම අනුකම්පාවෙන් කතා කළේ ය.

ප්‍රශ්නය වූයේ ට්‍රම්ප් මෙතරම් හදිස්සියේ ඇෆ්ගනිස්ථානයට ගියේ ඇයි ද යන්නයි. ඉකුත් නත්තල් දින ඔහු සිරියාවට ගොස් එහි සිටි ඇමරිකන් සොල්දාදුවන් ද මාධ්‍යවේදීන්ගේ සිහියට නැගේ. එහෙත් ඇෆ්ගනිස්ථානයට ට්‍රම්ප් ගියේ හුදෙක් ඇමරිකානු සොල්දාදුවන් දිරිමත් කිරීමටදැයි ප්‍රශ්නයකි. ට්‍රම්ප් මෙම රහස් ගමනේ දී ඔහු කළ ප්‍රකාශයතින් මෙම ගමනේ අරමුණ යම්තාක් දුරට පැහැදිලි වේ.

එක්සත් ජනපදය ඇෆ්ගනිස්ථානය ආක්‍රමණය කළේ 2001 ඔක්තෝබර් මාසයේ දී ය. ඒ, ඒ වසරේ සැප්තැම්බර් 11 වන දින අල්ඛයිඩා සංවිධානය විසින් නිව්යෝක් නුවර වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයට බලහත්කාරයෙන් යොදවා ගත් ගුවන් යානයක් මගින් පහර දී විනාශ කිරීමෙන් පසුව ය. එම පහර දීම අල්ඛයිඩා සංවිධානය විසින් සිදුකරන ලද්දේ තලෙයිබාන්වරුන්ගේ අනුදැනුම මත යැයි එක්සත් ජනපදයේ බලධාරීන්ගේ විශ්වාසය වූයේ ය. නිව්යෝර්ක් වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයට පහරදීමේ සිද්ධියෙන් 2977 දෙනෙක් මරණයට පත්වූහ. ගුවන් හමුදා කඳවුරේ දී හෙතෙම ඇෆ්ගන් ජනාධිපති අෂ්රොෆ් ගානි මුණ ගැසුණු අවස්ථාවේ ඔහු වැදගත් ප්‍රකාශයක් කළේ ය. එනම් එක්සත් ජනපදය තලේබාන් සටන්කාමීන් සමඟ නොනිල සාකච්ඡා ඇරඹීමට අදහස් කරන බව ය. කලක් තලේබාන් සංවිධානය සමඟ එක්සත් ජනපදය නොනිල සාකච්ඡා පවත්වා තිබුණි. එහෙත් සැප්තැම්බර් මස තලේබාන්වරුන් විසින් එක්සත් ජනපදයේ සොල්දාදුවෙකු යම් ගැටුමක දී මරා දැමීම හේතු කොට ගෙන ආරම්භ කොට තිබුණු සාකච්ඡා ට්‍රම්ප් විසින් හදිසියේ ම නවතා දැමීමට ක්‍රියා කළේ ය. ඒ වන විට තලේබාන්වරු සමඟ සාකච්ඡාවක් ධවල මන්දිරයේ දී ද පැවැත්වීමට තීරණය කර තිබිණි.

ඉක්බිතිව එවක තලේබාන්වරු පාලනය කළ ඇෆ්ගනිස්ථානයට එරෙහිව ඇරඹුණු යුද්ධයට මේ වන විට වසර 18ක් ගෙවී තිබේ. මුල දී ඇමරිකාවට සහ නේටෝ හමුදාවලට අයත් ලක්ෂයකට වැඩි පිරිසක් එම යුද්ධයට සම්බන්ධ විය. එමගින් තලෙයිබාන්වරු බලයෙන් පහ කරන්නට හැකි වුව ද ඔවුන් සම්පූර්ණයෙන් දේශපාලන වශයෙන් පරාජය කිරීමට හෝ ඔවුන්ගේ සටන්කාමී ක්‍රියාවන් නවතාලීමට හෝ නොහැකි විය.

එක්සත් ජනපදය යථා කාලයේ දී 'මැතිවරණ' ප්‍රෝඩාවක් කර තමන්ට ගැති ආණ්ඩුවක් ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ස්ථාපනය කළේ ය. එම ආණ්ඩුව පිහිටුවීමට ඩොලර් මිලියන ගණනක් වැය කොට එය යටතේ හමුදාවක් ද පුහුණු කළේ ය. එලෙසම නව පොලීසියක් ද ඇති කරන ලදි. අපේක්ෂාව වූයේ ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ආරක්ෂාව මෙසේ ගොඩ නැගූ හමුදාවට සහ පොලීසියට භාර කොට එම කාර්යන්ගෙන් ඇමරිකාව ඉවත් වීම වුවත් අපේක්ෂිත ලෙස එය සිදු වූයේ නැත. බොහෝ දුරට ඇෆ්ගනිස්ථානයට සිය පාලනය ගෙන යා හැකිව ඇත්තේ ඇමරිකන් ගුවන් හමුදාව ලබාදෙන ආවරණය සහ ආරක්ෂාව හේතුවෙනි.

නිතිපතා තලේබාන් සංවිධානය ඇෆ්ගන් ආණ්ඩුවේ තෝරාගත් ඉලක්කවලට පහර දෙයි. ගරිල්ලා සටන් ක්‍රම අනුගමනය කරන තලේබාන් සංවිධානය සමඟ වූ ගැටුම් හේතුවෙන් ඇෆ්ගන් හමුදා භටයන් ඇතුළු 111,000 පමණ ඇෆ්ගන්වරු මේ දක්වා මරුමුවට පත්ව ඇත. මරණයට පත් වූ ඇමරිකානුවන්ගේ සංඛ්‍යාව 2213 කි. මීට අමතරව බ්‍රිතානයයන් 456ක්, කැනේඩියානුවන් 157ක් සහ ප්‍රංශ ජාතිකයන් 90ක් මරණයට පත් නේටෝ භටයන් අතර වෙති.

වසර 18ක් පැවැති ඇමරිකාව සම්බන්ධ වූ දීර්ඝතම යුද්ධය අවසන් කිරීමේ වුවමනාවක් එක්සත් ජනපදයට තිබෙන්නට පුළුවන. එමෙන්ම තලේබාන්වරු ද මේ යුද්ධයෙන් වෙහෙසට පත්ව සිටින බව ද වාර්තා වේ. නමුත් යුද්ධය නවාලන්නේ කෙසේ ද?

ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ඇෆ්ගනිස්ථානයේ සිටින ඇමරිකන් හමුදා පිරිසක් අමතා කීවේ යුද්ධය මගින් ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ප්‍රශ්නය විසඳිය නොහැකි බවය. ඊට ඇත්තේ දේශපාලන විසඳුමක් යයි හේ අවධාරණය කළේ ය.

කටාර් දේශයේ ඩෝහා අගනුවර තලේබාන්වරු ලෝකය සමඟ සබඳතා පවත්වන ස්ථානයයි. එක්සත් ජනපදය සමඟ නොනිල සාකච්ඡා මෙතෙක් පවත්වා ඇත්තේ එහි ය. එක්සත් ජනපදය තලේබාන්වරු සමඟ යළි සාකච්ඡා ඇරඹීමට අදහස් කරන බව ප්‍රකාශ වීමෙන් පසු මාධ්‍යවේදීහු තලේබාන්වරුන්ගෙන් ඒ ලගැන විමසුවේ ය. ඔවුන් කීවේ ඊට පිළිතුරක් කඩිනමින් දිය නොහැකි බවය. කෙසේ වුව ද තලේබාන්වරු එක්සත් ජනපදය සමඟ සාකච්ඡා කිරීමට සූදානම් බව නම් පැහැදිලි ය.

මීළඟට මතුවන ප්‍රශ්නය නම් මේ සාකච්ඡා පිළිබඳව ඇෆ්ගන් ආණ්ඩුව දරණ මතය කුමක් ද යන්නය. ඇෆ්ගන් ආණ්ඩුව එක්සත් ජනපදය තලේබාන්වරු සමඟ සාකච්ඡා පැවැත්වීමට මෙතෙක් විරෝධයක් දක්වා නැත. එම සාකච්ඡාවලට ඇතුළත් වීමට ඇෆ්ගන් ආණ්ඩුවේ ද උනන්දුවක් ඇත. ඊට ප්‍රධාන බාධාව වන්නේ තලේබාන්වරු දක්වන විරෝධයයි. ඔවුන් ඇෆ්ගනිස්ථාන ආණ්ඩුව හඳුන්වන්නේ රූකඩ ආණ්ඩුවක් ලෙසිනි.

එක්සත් ජනපද - තලේබාන් සාකච්ඡාවල පරිමාව මෙතෙක් පැහැදිලි නැත. පැහැදිලි එකම කරුණ වන්නේ සටන් විරාමයක් ඇති කර ගැනීම පොදු වුවමනාව බවයි. සටන් විරාමයක් ඇති කරගැනීමේ ප්‍රථම පියවර වියයුත්තේ තලේබාන්වරුන්ගේ ප්‍රහාර ආරම්භයක් වශයෙන් නැවැත්වීම යයි එක්සත් ජනපදය කියයි. තලේබාන්වරු මෙතෙක් ඊට පිළිතුරු දී නැත.

සටන් විරාමයක දී ඊට සම්බන්ධ පාර්ශ්වයන්, එක් පැත්තකින් එක්සත් ජනපදය සහ ඇෆ්ගන් ආණ්ඩුවත් අනෙක් පැත්තෙන් තලේබාන්වරුන් පාලනය කරන ප්‍රදේශ ඇතැම් විට නිශ්චය කර ගැනීමට අවශ්‍ය වේ. මෙය සංකීරණ ප්‍රශ්නයකි.

එක්සත් ජනපදය 14,000ක හමුදාවතක් දැනට ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ස්ථානගත කොට තිබේ. ඉන් පන්දහසක් පමණ ඉවත් කරගැනීමට එක්සත් ජනපදය සූදානමින් සිටී. ඇමරිකාව කියන්නේ එරට හමුදා යම් ගිවිසුමකට එළඹෙන තෙක් හෝ පූර්ණ ජයග්‍රහණයක් ලැබෙන තෙක් ඇෆ්ගනිස්ථානයේ රැදෙන බවය.

ඇෆ්ගනිස්ථානයට සාමය උදාකිරීම කල්ගතවන ක්‍රියාදාමයකි. සටන් විරාමයක් ඇති කිරීම ඒ දෙසෙට වූ ප්‍රථම පියවර වේ. එය සාක්ෂාත් කරගැනීම ද ව්‍යාකූල කරුණකි.

ජගත්චන්ද්‍ර විසිනි

2019 ඔක්තෝබර් 20 වන දා පැවැති බොලීවියාවේ ජනාධිපතිවරණයෙන් ඉවො මොරාලිස් සැලකියයුතු ජයක් ලැබුවේ ය. එනම් දෙසැම්බරයේ දෙවන වර ඡන්දයකට මුහුණ නොදී ම ජයග්‍රහණය ලබා ගැනීමට ඔහු සමත් විය. ඉවො මොරාලෙස් ජනාධිපතිවරණයක් දිනූ සතරවන අවස්ථාව එය විය. එහෙත් මෙම ඡන්ද විමසීමේ ප්‍රතිඵල එරට විපක්ෂය අභියෝගයට ලක් කළේ ය. ඊට ආසන්නතම හේතු වූයේ කඩිනමින් ඡන්ද ගණනය ඇරඹුන ද දෙවන දවසේ පැය විසි හතරකින් ඡන්ද ගණනය අත්හිටුවීම ය. මුලදී ඡන්ද ගණනය කරන අවස්ථාව වන විට එරට නීතිය අනුව දෙවන වරටත් ඡන්දයනට මුහුණ දීම මගහැරීමට අවශ්‍ය වූ සියයට දහයකට වැඩි බහුතරය ඔහු ලබා නොතිබීම ය. ඡන්ද ගණන් කිරීම යළි අරඹා ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන විට ඔහු 10%කට වැඩි බහුතරයක් ලබා තිබුණි. ඒ හේතුවෙන් ඡන්ද ගණන් කිරීමේදී යම්කිසි වංචනික ක්‍රියාවක් සිදුව ඇතැයි විපක්ෂය තර්ක කළේ ය. විපක්ෂයේ මෙහයවීමෙන් රට පුරා විරෝධතා පැවැත්විණ.

 ඔක්තෝබර් ඡන්ද විමසීමට පෙරාතුවත් ඉවා මෙරාලෙස් යළි ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත්වීම පිළිබ‍ඳව විරෝධතා සංවිධානය වී තිබිණ. ඊට හේතුව වූයේ යළි ඡන්ද විමසීමකට එනම් තුන්වන වරටත් බලය ලබා ගැනීම සඳහා 2016 දී පැවැති ජනමත විචාරණයෙන් ඔහු සුළු ඡන්ද සංඛ්‍යාවකින් පරාජය වීම ය.

ජනමත විචාරණයේ තීන්දුව ඔහු එරට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයෙන් ව්‍යවස්ථවේ පෙරකී ප්‍රතිපාදනයේ වලංගුභාවය පිළිබඳව අර්ථ දැක්වීමක් ලබා ගන්නට ක්‍රියා කළේ ය.ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය සිය අර්ථ ගැන්වීම පිළිබඳ තීන්දුව දෙමින් ප්‍රකාශ කළේ එසේ ජනාධිපති අපේක්ෂකයෙකුට ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත්වීමට ඇති ඇති අවස්ථා සීමා කිරීම ඔහුගේ අයිතිය උල්ලංඝනය කිරීමක් හෙයින් ඡන්දයට ඉදිරිපත්වීමේ අවස්ථා සංඛාව සීමා නොකළ යුතු බව ය. මෙය විපක්ෂයේ දෝෂ දර්ශනයට ලක් වූ අතර ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ සිටින්නේ මොරාලෙස්ගේ ගැත්තන් යැයි ප්‍රචාරය කළේ ය.

ඔක්තෝබර් 20 වැනි දා ජනාධිපතිවරණය පවත්වන ලද්දේ මෙවන් පසුබිමක් තුළ ය. එම මැතිවරණයේ දී ඡන්ද අක්‍රමිකතා සිදුවූ හෙයින් එහි ප්‍රතිඵල අවලංගු කළ යුතු යැයි විපක්ෂය දියත් කළ විරෝධතා මුළු රටම වෙලා ගත්තේ ය. මේ අතර ඇමෙරිකාවට පක්ෂපාතී ඇමෙරිකන් රාජ්‍ය සංවිධානය නම් සංවිධානයක් විසින් කළ මූලික විමර්ෂණයකින් ජනාධිපතිවරණය නියමාකාරයෙන් නොපවත්වන ලදැයි නිගමනයක් ද කෙරිණි.

විපක්ෂයේ විරෝධතාවලට විවිධ ස්ථානවලදී පොලිස් කණ්ඩායම්වල සහයෝලය හිමිවීමෙන් විරෝධතා පිටුපස කුමන්ත්‍රණකාරි හස්තයක් ඇති බව පෙනෙන්නට තිබුණි. මෙම විරෝධතා ආදිය මධ්‍යයෙහි මොරාලෙස් නැවත ජනාධිපතිවරණයක් පැවැත්වීමට තමා එකග බව ප්‍රකාශ කළේ ය. මුල දී යළි ජනාධිපතිවරණයක් පවත්වන ලෙස විපක්ෂය ඉල්ලා සිටියේ වුවත් මොරාලෙස් ඊට එකග වූ විට විපක්ෂය ඔහු ඉල්ලා අස්විය යුතු යැයිි කියන්ට විය. බොලිවියාවේ හමුදා ප්‍රධානියා ද ඉවො මොරාලෙස් සිය ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්විය යුතු යයි බල කළේ මේ අවස්ථාවේ දී ය. ඔහුගේ එම ක්‍රියාව මගින් ඉවො මොරාලෙස් බලයෙන් පහ කිරීමේ කුමන්ත්‍රණය මුළුමනින්ම ක්‍රියාත්මක විය. කුමන්ත්‍රණයට සහාය දැක්වූ පොලීසියේ සහ හමුදාවේ ප්‍රධානීන් කලකට පෙර ඇමෙරිකාවේ බොලීවියානු තානාපති කාර්යාලයේ ආරක්ෂක උපදේශකවරු ලෙස ක්‍රියාකර තිබීම ද මෙහිදී සැලකිය යුතු කරුණකි.

මේ වන විට ඉවො මොරාලෙස් සහ ඔහු නායකත්වය දුන් සමාජවාදය සඳහා වූ ව්‍යාපාරයේ සෙසු නායකයන්ට සහ අනුගාමිකයන්ට විපක්ෂයේ පිරිස් විසින් හිංසනීය ක්‍රියා කරන්න්නට විය. මොරාලෙස්ගේ නිවසට ඇතුළු වූ විපක්ෂ කණ්ඩායමක් එය දෙවනත් කළේ ය.

මොරාලෙස් සහ ඔහුගේ ආණ්ඩුවේ නිලධාරීන් ඝාතනය කිරීමේ උත්සාහයක් ද දිස්විය. අවසානයේ ඉවො මොරාලෙස් තමන් ජනාධිපතිවරණයෙන් ඉවත්වන බව ප්‍රකාශ කළේ ය. ඔහුගේ උප ජනාධිපති සහ සෙනට් මණ්ඩලය ඇතුළු ව්‍යවස්ථාදායකයේ මොරාලෙස්ට පක්ෂපාතී නිලධාරීන් එහි ක්‍රියාකාරීත්වයෙන් බැහැර වූයේ ය. මෙක්සිකානු ජනාධිපති අන්ද්‍රෝස් මැනුවෙල් ලෝපෙස්, ඉවො මොරාලෙස්ට සිය රට රැකවරණය ලබා දෙන බව ප්‍රකාශ කළේ මේ වර්ධනයන් මධ්‍යයේ ය. මණ්ඩල දෙකකින් සැදි ව්‍යවස්ථාදායකයේ මොරාලෙස්ට පක්ෂපාතී සභාපතිවරු සහ උප සභාපතිවරු ඝාතන බිය නිසා ඉන් බැහැරව සිටියේ ය. මෙම තත්ත්වයෙන් ප්‍රයෝජනගත් විපක්ෂය තමන්ගේ අන්ත දක්ෂිණාංශික නායිකාවක් වූ සෙනට් මණ්ඩලයේ උප සභාපතිනිය වූ ජෙනින් අංඤඤස් මේ වන විට හිස්ව තිබූ ජනාධිපති ධුරයට පත්කර ගැනීමට ක්‍රියා කළේ ය.

ජනාධිපති ධුරයට පත්කර ගැනීමට සුදුසුකම් තිබූ ඇයව, ජ්‍යෙෂ්ඨ මොරාලෙස්ට පක්ෂපාතී නිලධාරීන් සභා ගැබෙහි නොසිටි හෙයින් තමන් එසේ පත්වීම නිත්‍යානුකූල ලෙස ඇය සැලකුවා ය. එම පත්වීම කෙරෙන අවස්ථාවේ පැවති සෙනට් මණ්ඩල රැස්වීමට අවශ්‍ය ඝන පූර්ණය නොතිබුණ දඑය නොසලකා ක්‍රියා කරන ලද්දේ ය. කෙසේ වුව ද බෙලීවියානු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඇගේ පත්වීම නිත්‍යානුකූල යයි ප්‍රකාශ කළේ ය.

පාරදෘශ්‍ය භාවයෙන් යුතු ජනාධිපතිවරණයක් පැවැත්වීමට තමා ක්‍රියාකරන බව පැවසූ ජෙනින් අංඤඤස් ජනාධිපතිනිය ලෙස දිවුරුම් දීමට පැමිණියේ විශාල ප්‍රමාණයේ බයිබලයක් ද අතැතිව ය.

මොරාලෙස්ගේ පාලනය යටතේ දෙවන ජාතික කොඩිය ලෙස පිළිගන්නා ලද ආදිවාසීන්ගේ කොඩිය වූ විනෙලා, රාජ්‍ය ගොඩනැගිලිවලින් ඉවත් කරන ලදි. ආදිවාසීහු නගරයට නොපැමිණිය යුතු යයි ද ඔවුන් සිටිය යුත්තේ කඳුකරයේ යයි ද විපක්ෂයේ නායකයෝ කීහ. ඉවො මොරාලෙස් යටතේ ආදීවාසී ජනතාව දිනාගත් අයිතිවාසිකම් අහිමි කරන තත්ත්වයක් අද වන විට උදා වී ඇත.

මොරාලෙස් තමන්ට රැකවරණය දුන් මෙක්සිකෝවේ සිට තමන්ට විරුද්ධව ක්‍රියාත්මක කළ කුමන්ත්‍රණය ඇමෙරිකානු රාජ්‍ය සංවිධානට විසින් ක්‍රියාත්මත්ක කළ බව සහ එය වර්ගවාදීන් විසින් මෙහෙය වූවක් ලෙස හැඳින්වූයේ ය.

රටවල් ගණනාවක නායකයෝ බොලීවියාවේ කුමන්ත්‍රණය හෙළා දුටහ. මෙක්සිකෝව, කියුබාව, නිකරගුවාව, වෙනිසියුලාව යන රටවල් ඒ අතර විය. රුසියාව සහ ස්පාඤඤය ද සිය අප්‍රසාදය පළ කළේ ය. මෙම කුමන්ත්‍රණය හෙළා දැක්කවුන් අතර බ්‍රිතාන්‍යයේ කම්කරු පක්ෂ නායක ජෙරමි කෝර්බින් සහ ඇමෙරිකාවේ සමාජවාදී නායන බර්නි සැන්ඩර්ස් ද වෙයි.

දැන් ප්‍රශ්නය වන්නේ බෙලීවියාවේ අනාගතය කෙබඳු වේ ද යන්නයි. කුමන්ත්‍රණයෙන් පසු මොරාලෙස්ගේ සමාජවාදය සඳහා ව්‍යාපාරයේ ක්‍රියාකාරීහු රට පුර විරෝධතා ඇරඹූහ. අගනුවර වූ ලාපාස් හි පිහිටි ව්‍යවස්ථාදායකය ඉදිරිපිට විරෝධතා දැක්වූ මොරාලෙස්ගේ පාත්ෂිකයක් දහස් ගණනත් පොලීසිය විසින් පන්නා දමනු ලැබිණි.

ඉවො මොරාලිස්ගේ සමාජවාදී ව්‍යාපෘතිය විසින් නව ලිබරල් ප්‍රතිපත්තිය මගිනි කිසි ලෙසකින්වත් කළ නොහැකි ජාතික ධනය ජනතාව අතර නැවත බෙදා හැරීම සිදුකරන ලදී. රටේ දිළිඳුකම විශේෂයෙන්ම ආදිවාසීන් අන්ත දිළිඳුභාවයෙන් මුදා ගන්නා ලදී.

සමාජ සංවර්ධනය සඳහා වැය කළ ප්‍රතිපාදන තුළින් අන්ත දුගී භාවය භාගයකින් පමණ අඩු කරනු ලැබිණ. ආදිවාසී ජනයාගේ බහුතරය ඉතිහාසයේ පළමුවරට දිළිඳු තීරයෙන් ඉවත් විය. විශාලතම කර්මාන්ත සමාගම් ජනසතු කෙරිණි. ආදිවාසීන්ගේ භාෂා සිපා භාෂාවට අතිරේකව රාජ්‍ය භාෂා වශයෙන් ප්‍රකාශයට පත් කෙරිණ.

මොරාලෙස් බලයෙන් පහ කිරීම තුළින් ආදිවාසී ජනතාවට ඔහු බලයට පත්වීමෙන් පසු අත්කර දුන් ජයග්‍රහණ අනතුරට පත්ව තිබේ. අන්ත දක්ෂිණාංශික සහ වර්ගවාදී කොටස් බලයට පැමිණ තිබේ. මෙකී තත්ත්වයන් යටතේ බොලීවියාවේ බහුතරය වන ආදිවාසී ජනතාව සිය අයිතිවාසිකම් සහ ජයග්‍රහණයක් රැක ගැනීමට සටන් කරන තත්ත්වයක් උද්ගත වෙමින් ඇත.

ඇමෙරිකාවේ නිව් මැක්සිකෝවේ විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්ය නික් එස්ටර් පවසන අන්දමට බොලීවියාවේ අනාගතය එරට වීථිවලදී එනම් සටන්වලදී විසඳෙනු ඇත.